Marloes en Anika | Hoe stimuleer je betrokkenheid van studenten bij je opleiding?
Van 2 tot en met 7 november 2025 reisden 22 collega’s naar Oslo voor een inspirerende studiereis van het practoraat Versterken Leerproces. We doken in het Noorse onderwijssysteem, wisselden kennis uit en brachten ideeën mee naar huis. De inzichten delen we in de zesdelige blogserie ‘Oog voor onderzoek: grenzen verleggen in Oslo’. In deze blog nemen Marloes Meijers-Holties en Anika Embrechts je mee in hun inzichten over studentenparticipatie.
“Hoe stimuleer je betrokkenheid van studenten bij je opleiding?”
Al vroeg stappen we in de touringcar van Oslo naar Kongsvinger. Tijdens de rit van een uur rijden we in het ochtendgloren de stad uit. Het zonnetje komt op met prachtige mistflarden over het water van de meren die we passeren. We hebben zelfs het geluk om in de verte een eland te spotten. In Kongsvinger bezoeken we de Kongsvinger Lower secondary school (KUSK). De 515 leerlingen zijn tussen de 12 en 16 jaar oud en alleen per leerjaar opgedeeld. Er wordt hier in het voorgezet onderwijs dus nog geen onderscheid gemaakt in niveaus zoals wij dat kennen.
Betrokkenheid stimuleren met PULSE
Na een hartelijk ontvangst door Simen en Øystein (teamleider en directeur) krijgen we een uitleg over hun deelname aan het PULSE project dat is opgezet in samenwerking met Universiteit Twente en de University of Inland Norway. Het PULSE project is gericht op het stimuleren van studentparticipatie door het toepassen van PLG’s (Professionele Leergemeenschappen) in de klas. Aanleiding van deelname was een toename van probleemgedrag in de klas en lage scores op motivatie en studentendemocratie (inspraak). Door studenten mee te laten denken over hoe het onderwijs beter kan hopen zij deze problemen aan te kunnen pakken.
Hoe ziet deze aanpak eruit in de les?
Tijdens het meekijken in de les zien we dat de leerlingen in 3 stappen aan de slag gaan met:
- Een challenge: Wat gaat er goed? Wat gaat er niet goed? Samen met de docent die het gesprek coacht kiest de klas één onderwerp om aan te pakken.
- De analyse: Vervolgens wordt de ‘waarom vraag’ gesteld en begint de analysefase van het gekozen onderwerp. De leerlingen denken hier eerst individueel over na, vervolgens in kleine groepjes en daarna in steeds grotere groepen tot ze met de klas een consensus hebben over de mogelijke oorzaken die ze willen onderzoeken.
- De metingen: Gezamenlijk beslissen ze over de factoren die ze willen meten, de dataverzameling. Dit kan op een simpele manier zoals interviews, vragenlijsten of gesprekken, maar de docent kan ook data aanleveren.
Tijdens ons bezoek spraken we twee parallelklassen. In één van die klassen besloten de leerlingen om de negatieve sfeer in hun groep onder de loep te nemen. Ze gingen op zoek naar de belangrijkste oorzaken en brachten deze in kaart. Op basis daarvan maakten ze samen afspraken om de sfeer te verbeteren. Het resultaat was merkbaar: de leerlingen straalden toen we hen vroegen naar de ontwikkeling van de klassensfeer en samenwerking.
Het contrast met de andere klas was groot. Daar vertelden leerlingen vooral over uitdagingen en een gebrek aan motivatie. Deze klas werkte nog niet zo lang met de PULSE-aanpak, terwijl de eerste klas daar al langer mee bezig was. Het verschil was direct voelbaar zodra we binnenkwamen.
Door deze bezoeken zagen we met eigen ogen wat de PULSE-aanpak en een veilig klassenklimaat betekenen voor het welzijn van leerlingen.
Bezoekje aan de leerlingenraad
Na de klassenbezoeken en een heerlijke Noorse warme maaltijd mochten we in gesprek met de leerlingenraad. Wat een verschil met Nederland was dat! Waar het bij ons soms lastig is om studenten te werven voor de studentenraad, worden op deze school de leerlingen verkozen door de klas vanwege de vele aanmeldingen. De leerlingen voelen zich gehoord en hebben invloed op bepaalde zaken in school. Ze mogen themadagen organiseren, nemen een besluit over een nieuw logo op de “schoolmerch”, en nemen contact op met de gemeente over de financiering van een schooluitje. Wat een enthousiasme brachten deze leerlingen over! Na onze pepernoten en info over 5 december organiseren ze misschien wel een themadag “Sinterklaas” met zelfgebakken pepernoten. 😉